Okres wczesnoindyjski

Okres wczesnoindyjski (III w. p.n.e.?III w. n.e.). Panowanie ces. Aśoki rozpoczęło dzieje sztuki indyjskiej w ścisłym znaczeniu. Odnalezione zabytki, zadziwiająco nieliczne wobec potęgi Maurjów, to gł. budowle buddyjskie i dźinijskie: stupy mieszczące relikwie Buddy, klasztory (wihara), pierwsze świątynie (ćajtja) kute w skale, w większości imitujące wcześniejsze struktury drewniane. Reprezentatywne dla sztuki Maurjów są odnalezione na terenie niemal całego subkontynentu edykty głoszące buddyzm oraz chwałę ces. Aśoki, wyryte na kolumnach z piaskowca zwieńczonych figuralnymi kapitelami noszącymi ślady wpływów achemenidzkich. Już najstarsze zachowane wytwory rzeźby i architektury pochodzące z III?II w. p.n.e. (edykty, stupa w Sańći, świątynie jaskiniowe w Khandagiri-Udajagiri) zadziwiają swoją dojrzałością wskazującą na poprzedzającą je wielowiekową twórczość w drewnie. Od II w. p.n.e. przybywało buddyjskich miejsc kultu: stup (Bharhut, Bodh Gaja) oraz monolitycznych, kutych w skale ćajtji (Bhaja, Karli, Bedsa, Kondana, Pitalkhora, Adżanta, Nasik). Wiele z nich oprócz dzieł sztuki rzeźbiarskiej mieściło malarstwo naskalne, gł. ilustracje dźatak (Adżanta, Bhadźa). W Bharhut po raz pierwszy pojawiły się trwałe i reprezentatywne dla sztuki indyjskiej motywy wywodzące się z lud. kultów natury i płodności: lotosy, dzban wypełniony roślinnością, woda, drzewa, pary kochanków, bóstwa wężowe, apsaras, jakszowie, makara. Budda był przedstawiany do przełomu tysiącleci jedynie za pomocą symboli: pustego tronu, drzewa bodhi, odcisku stóp, koła prawa lub stupy. Na pd. wschodzie w dolinie rz. Kryszny kwitła II p.n.e.?IV w.n.e. szkoła, która pozostawiła zabytki architektury buddyjskiej w Amarawati, Nagardźunakonda oraz Dźaggajapeta. Od I w. n.e. w północnych I. rozwijała się tzw. sztuka greko-buddyjska reprezentowana przez szkoły Mathury oraz Gandhary; wywarły one ogromny wpływ na twórczość plast. w Azji Środk. i Azji Wschodniej. Około II w.n.e. pojawiły się w nich pierwsze figuralne wyobrażenia Buddy oraz bodhisattwów. W owym okresie ukształtowały się specyficzne dla poszczególnych religii ikonografie; powstał wizerunek tirthankary oraz najważniejszych bogów panteonu hinduskiego.